Türk Devletleri Teşkilatı Olağanüstü Zirvesi Ankara Bildirisi

TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI OLAĞANÜSTÜ ZİRVESİ ANKARA

BİLDİRİSİ

Türk Devletleri Teşkilatı (bundan böyle TDT olarak anılacaktır) Olağanüstü

Zirvesi, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin girişimiyle, 16 Mart 2023 tarihinde

Ankara'da “Afet-Acil Durum Yönetimi ve İnsani Yardım" temasıyla

düzenlenmiştir.

Toplantıya Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ekselansları Recep

Tayyip Erdoğan ev sahipliği yapmış, Azerbaycan Cumhuriyeti

Cumhurbaşkanı Ekselansları İlham Aliyev, Kazakistan Cumhuriyeti

Cumhurbaşkanı Ekselansları Kasım-Jomart Tokayev, Kırgız Cumhuriyeti

Cumhurbaşkanı Ekselansları Sadır Japarov, Özbekistan Cumhuriyeti

Cumhurbaşkanı Ekselansları Şevket Mirziyoyev, Türkmen Halkının Millî

Lideri ve Türkmenistan Halk Maslahatı Başkanı Ekselansları Gurbangulu

Berdimuhamedov, Macaristan Başbakanı Ekselansları Viktor Orbán,

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ekselansları Ersin Tatar ve

TDT Genel Sekreteri Sayın Kubanıçbek Ömüraliyev katılım sağlamıştır.

TDT Devlet Başkanları,

6 Şubat 2023'te Türkiye'nin güneydoğu bölgesinde binlerce kişinin

hayatına mal olan, binlerce kişinin yaralanmasına ve ağır bir tahribata yol

açan, iki yıkıcı deprem sebebiyle kardeş Türk halkına en derin taziyelerini

yineleyerek;

Depremlerden ağır şekilde etkilenen bölgelere derhâl yardım eli uzatmaları

sebebiyle Üye ve Gözlemci Devletlerin halklarına, ayrıca diğer ülkelere ve

uluslararası kuruluşlara/platformlara şükranlarını ifade ederek;

Türkiye’deki yıkıcı depremleri müteakiben, TDT Üye ve Gözlemci

Devletlerinin ivedi müdahalesini ve arama kurtarma ekiplerinin hızlı bir

şekilde konuşlandırılmasını takdir ederek;

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından Türkiye için Deprem Acil Yardım Çağrısı

yapılmasını ve Avrupa Birliği (AB) Komisyonu ile İsveç AB Konseyi

Başkanlığı tarafından Türkiye ve Suriye’ye küresel desteği seferber etmek

üzere ortaklaşa düzenlenecek bir Uluslararası Bağış Konferansının

duyurulmasını memnuniyetle karşılayarak;

Afetler karşısında arama kurtarma ekiplerinin hızlı konuşlandırılmasının

yanı sıra insani yardımın süratle ulaştırılmasının önemini vurgulayarak;

“Türk Dünyası 2040 Vizyonu” doğrultusunda TDT bölgesinde ve dünya

genelinde doğal afetlerin önlenmesi, bunlara müdahale edilmesi ve

üstesinden gelinmesi için ikili ve çok taraflı iş birliği ve koordinasyonun

gerekliliğini vurgulayarak;

2021 TDT 8. Zirvesi Bildirisi’nin 51. fıkrası doğrultusunda 21 Aralık 2022

tarihinde Ankara'da AFAD’da gerçekleştirilen TDT Afet ve Acil Durum

Yönetimi Bakanlar Toplantısı’nın Sivil Koruma Mekanizması kurulmasına

ilişkin sonuçlarını memnuniyetle karşılayarak;

TDT 8. Zirve Bildirisi’nde uygun bulunduğu üzere ilgili Bakanlıklarına yeşil

teknolojiler ve akıllı şehirler konusunda iş birliği başlatma talimatı verme

kararlarını hatırlatarak;

Türk Devletlerinin, “Türk Dünyası 2040 Vizyonu”nda belirtilen vizyon ve

hedeflerin gerçekleştirilmesinde kaydettikleri üstün siyasi, ekonomik ve

sosyokültürel ilerlemeyi takdirle karşılayarak;

TDT'nin, Türk Dünyası'nın değerlerini ve menfaatlerini teşvik etmeye

yönelik faaliyetlerini destekleme taahhütlerini teyit ederek;

Ticaret, ulaştırma, yatırım, turizm, bölgesel bağlantı ve stratejik insan

kaynakları yönetimi alanlarında Türk Dünyası'nın iş birliği ve

koordinasyonunun derinleştirilmesi ve güçlendirilmesinde TDT'nin giderek

artan merkezi rolünü vurgulayarak;

Bölgesel ve uluslararası alanlarda iş birliklerini ilerletmek için tüm imkânları

araştırmayı taahhüt ederek;

11 Kasım 2022 tarihinde düzenlenen ve TDT'nin dönüşümünde ve Türk

Dünyası’nın daha da bütünleşmesinde bir başka dönüm noktası olan tarihî

Semerkant Zirvesi’nin başarılı bir şekilde düzenlenmesinden ötürü

Özbekistan Cumhuriyeti’nin Dönem Başkanlığını takdir ederek ve Dönem

Başkanının, TDT Üye ve Gözlemci Devletleri halklarının barış, istikrar,

güvenlik ve refahını sağlamanın yanı sıra dayanışmayı güçlendirmeyi

amaçlayan faaliyetlerini destekleme kararlılıklarının altını çizerek;

Cumhuriyetin kuruluşunun yüzüncü ve Türk Hariciyesinin temellerinin

atılmasının beş yüzüncü yıl dönümü münasebetiyle Türkiye Cumhuriyeti'ni

kutlayarak;

Nevruz ve mübarek Ramazan ayı vesilesiyle tüm Üye ve Gözlemci

Devletlerin halklarının esenliği ve refahı için en içten dileklerini ifade

ederek;

Bazı ülkelerde Müslümanların kutsal değerlerine karşı son zamanlarda

işlenen nefret suçlarından endişe duyarak ve bu bağlamda, farklı inanç ve

kültürlere sahip insanlar arasında barış içinde bir arada yaşama, diyalog

ve uyumun sürdürülebilmesi için farklı kültürler arasında karşılıklı saygının

hayati önemini vurgulayarak:

1. Depremlerin ardından toparlanma ve yeniden inşa çabalarında Türkiye

Cumhuriyeti Halkı ve Hükûmeti ile dayanışma içinde olduklarını ifade

ettiklerini;

2. Üye ve Gözlemci Devletlerin yanı sıra tüm dünyadan diğer ülkeler ve

uluslararası teşkilatlar/platformlar tarafından görevlendirilen acil müdahale

ekipleri tarafından afeti müteakip yürütülen özverili arama ve kurtarma

operasyonlarını takdirle karşıladıklarını ve aralıksız çabalarıyla çok sayıda

hayat kurtaran ekiplere şükranlarını sunduklarını;

3. TDT Üye ve Gözlemci Devletlerinin ulusal tıbbi kurtarma ekipleri

arasında iş birliğini güçlendirmeye ve ortak kapasite geliştirme

faaliyetlerinde bulunmaya hazır olduklarını ifade ettiklerini;

4. Depremden etkilenenlere ihtiyaç duyulması hâlinde ve duyulduğu

zamanda insani yardım sağlamaya devam etmeye hazır olduklarını

yinelediklerini;

5. AB Komisyonu ve İsveç Konsey Başkanlığı tarafından 20 Mart 2023

tarihinde Brüksel’de ortaklaşa düzenlenmesi planlanan Uluslararası

Bağışçılar Konferansı'na üyelerini katılmaya teşvik ettiklerini;

6. Meydana gelebilecek olası afet ve acil durumlarda ihtiyaçların etkili,

eşgüdümlü ve zamanında karşılanması amacıyla TDT'nin ulusal afet

yönetim makamları arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi konusunda

mutabık kaldıklarını ve bu bağlamda ilgili makamlara Kazakistan

Cumhuriyeti'nin Türkistan şehrinde düzenlenecek olan TDT 10. Zirvesi'ne

kadar “Türk Devletleri Teşkilatı Sivil Koruma Mekanizmasının Kurulmasına

İlişkin Anlaşma”nın imzalanması talimatı verdiklerini;

7. Afet sonrası ihtiyaç değerlendirmesinin, etkilenen bölgelerin

toparlanması ve yeniden inşası süreci boyunca Türkiye'ye desteğini

sürdürmede uluslararası toplum için iyi bir referans noktası oluşturacağını

kaydettiklerini; bu çabaların Daha İyi Bir Dünyayı Yeniden İnşa Et ve Enerji

Verimliliği ilkelerine dayandırılması arzusunu/kararlılığını memnuniyetle

karşıladıklarını; Türk Dünyası'nda daha dirençli, sürdürülebilir ve yeşil

kalkınmanın önemini vurguladıklarını ve akıllı şehirlerin kamu mallarının

yeniden canlandırılmasındaki özel rolünü kabul ettiklerini;

8. Gözlemci Devletlerin TDT faaliyetlerine aktif katılımını takdir ettiklerini ve

KKTC'nin TDT Olağanüstü Zirvesi'ne katılımını not aldıklarını;

9. TDT Üye Devletlerinin ekonomik potansiyelini harekete geçirmeyi ve

aralarındaki ticari ve ekonomik iş birliğini güçlendirmeyi amaçlayan “Türk

Yatırım Fonu Kuruluş Anlaşması”nın imzalanmasını memnuniyetle

karşıladıklarını;

10. Kazakistan, Türkmenistan ve Türkiye'de yaklaşan genel seçimler ve

Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile Özbekistan’daki referandumun başarılı bir

şekilde sonuçlanacağı yönündeki kanaatlerini bir kez daha teyit ettiklerini;

11. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a,

Türk Dünyası’nın birlik ve beraberliğine, güvenlik ve refahına sağladıkları

güçlü ve kalıcı katkılar ile TDT’nin birlik ruhunun pekiştirilmesindeki dirayetli

liderliği dolayısıyla şükranlarını sunduklarını ve önümüzdeki seçimlerde

başarılar dilediklerini;

12. UNESCO tarafından bir "Dünya Türk Dili Günü" ilan edilmesine yönelik

tam taahhütlerini yeniden teyit ettiklerini;

13. Kutsal Kitabımız Kur'an-ı Kerim'e yönelik olarak son zamanlarda

işlenen ve tüm Müslümanları rencide eden ve gelecekte yeni ırkçı, yabancı

düşmanlığı ve İslam düşmanlığı içeren provokasyon ve saldırılara zemin

hazırlayabilecek nefret suçlarını en güçlü ifadelerle kınadıklarını;

14. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Tahran Büyükelçiliğine karşı ölümcül

silahlı saldırıyı kınadıklarını ve sorumluların adalet önüne çıkarılması için

hızlı ve kapsamlı bir soruşturma yapılması çağrısında bulunduklarını;

15. TDT Sekretaryası’nın faaliyetlerinde elde edilen önemli başarıları

takdirle karşıladıklarını ve tüm Üyeler tarafından verilen ve Üyelerce kabul

edilen belgelerde yer alan görevleri yerine getirmesi için Sekretarya’nın

kapasitesinin daha da güçlendirilmesi yönündeki kararlılıklarını

yinelediklerini;

16. Ayrıca, TDT Üye Devletlerinin Dışişleri Bakanlıkları ve diğer ilgili

kurumlarına, TDT’nin mutasavver 10. Zirvesi için hazırlıkların

hızlandırılması talimatını vermeyi kabul ettiklerini

beyan etmişlerdir.

Kazakistan, Ekim 2023'te Kazakistan Cumhuriyeti'nin Türkistan şehrinde

yapılacak 10. TDT Zirvesi’ne ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu bir kez

daha teyit etmiştir.

TDT Devlet Başkanları, TDT Ankara Olağanüstü Zirvesi müzakerelerinin

başarılı bir şekilde sonuçlanmasını sağlayan Türkiye Cumhuriyeti

Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a derin şükranlarını sunmuş

ve Türk Hükûmeti ve Halkının içten misafirperverliğini takdirle

karşılamışlardır.

TDT Genel Sekreteri, bu Bildiri’de öngörülen karşılıklı eylem ve ortak

çabaların eşgüdümünü sağlamakla görevlendirilmiştir.

16 Mart 2023 tarihinde Ankara'da Azerbaycanca, Kazakça, Kırgızca,

Türkçe ve Özbekçe olarak imzalanmıştır.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev

Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev

Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sadır Japarov

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev